TBVĐ- Cứ bốn người Đức thì có một người lựa chọn mua thực phẩm Bio, bởi họ muốn duy trì một chế độ dinh dưỡng khoẻ mạnh – đó là kết quả của khảo sát mang tên “Ökomonitoring“ (là một chương trình “kiểm tra định lượng sinh thái”). Nhưng thực phẩm Bio có tốt thật sự? Mời độc giả hãy cùng Thời Báo Việt Đức tìm hiểu!
Thực phẩm Bio từ hơn 14-15 năm nay đang ngày càng trở nên phổ biến, xu hướng không hề giảm sút. Tại Đức, không chỉ có riêng cửa hàng chuyên bán thực phẩm Bio, mà giờ hầu như từ siêu thị đến các cửa hàng tạp hóa như dm, Rossmann cũng bày bán. Tuy nhiên, chủ đề thực phẩm Bio có tốt hay không vẫn luôn gây tranh cãi giữa nhiều nhà khoa học. Cho đến nay, cũng đã có rất nhiều nghiên cứu muốn chứng minh điều này – nhưng đều đạt được các kết quả rất khác nhau.
Thực phẩm Bio là những thực phẩm được qui định sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ sinh học, còn được gọi là “thực phẩm sạch” – nghĩa là từ môi trường sản xuất đến khâu đóng gói đều không được có gì dính dáng đến các chất hóa học độc hại, không sử dụng chất diệt cỏ, thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm, hạt giống biến đổi gen, không sử dụng chất bảo quản, màu sắc, hương vị hóa học hay bao bì nhựa. Các nông/trang trại sản xuất thực phẩm Bio phải đặt nằm xa khu công nghiệp, thậm chí tách hẳn khỏi đường giao thông. Các chuyên viên luôn phải kiểm tra đất trồng, không được có bất kỳ chất độc hại nào, cũng như trong khâu chăn nuôi gia cầm gia súc hoàn toàn phải từ bỏ các chất hormone sinh trưởng, bột xương, chất kích thích và thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, tại Đức, những thực phẩm thông thường, phổ biến hơn cũng luôn giữ đúng mức qui định về việc sử dụng các chất hóa học nêu trên, vì thế có thể nói rằng, chúng không hề tồi tệ hơn thực phẩm bio.
Năm 2012, một nghiên cứu của trường Đại Học Stanford University đã chỉ ra rằng, thực phẩm Bio không hề chứa nhiều vitamin hơn các loại thực phẩm thông thường. Bên cạnh đó, các nghiên cứu khác lại khẳng định: Rau, củ, quả Bio chứa nhiều hóa chất thực vật hơn, bởi chúng có chức năng bảo vệ, là hệ thống dược lý của các loài thực vật, giúp cây cối tự hồi phục và sinh trưởng. Các nhà khoa học cho rằng, đây là những chất rất có lợi cho sức khỏe con người như làm chậm quá trình lão hóa hay giảm nhiều bệnh mãn tính.
Một tổ nghiên cứu khác mang tên “nền kinh tế sinh học năng động” vì muốn tìm hiểu xem, liệu thực phẩm chức năng có thật sự tốt cho sức khỏe chúng ta hay không, nên đã từng nấu ăn trong nhiều tuần cho hơn 2000 nữ tu sỹ – đầu tiên là sử dụng hoàn toàn các thực phẩm Bio, sau đó là chỉ dùng thực phẩm thông thường. Tuy nhiên, kết quả họ đạt được chỉ mang tính tổng quát khoa học. Khó mà nói được rằng, liệu những người chỉ dùng thực phẩm Bio sẽ khỏe mạnh hơn và sống lâu hơn người dùng thực phẩm thường hay không.
Ngay từ năm 2010, sau nhiều năm nghiên cứu, cuối cùng Stiftung Warentest cũng đã thống kê được rằng, các thực phẩm Bio không hề có lợi cho sức khỏe hơn thực phẩm thông thường. Chúng còn có các mặt tiêu cực và bất lợi, ví dụ như nhiều mặt hàng vẫn chứa rất nhiều vi khuẩn, trong khi giá của thực phẩm Bio lại đắt hơn 30-40%. Ngoài ra, thực phẩm Bio hoàn toàn không có vị thơm ngon như chúng ta vẫn tưởng tượng. Hơn nữa, không phải tất cả các sản phẩm Bio cũng đạt chỉ tiêu 100% bio. Nhiều sản phẩm chỉ mang dấu lục giác màu xanh lá cây – điều này có nghĩa là nhà sản xuất của mặt hàng này tuân thủ đủ các chỉ tiêu tối thiểu trong khâu sản xuất và sử dụng 95% nguyên vật liệu có tiêu chuẩn hữu cơ. Thế nhưng, trang trại hoặc nông trường của họ lại không cần chuyển đổi sang canh tác hữu cơ và hoàn toàn trở thành nông trại sinh thái. Họ sản xuất thực phẩm thông thường bên cạnh các mặt hàng Bio, còn gia cầm, gia súc vẫn được nuôi trên một diện tích nhỏ.
Như vậy, nếu muốn mua thực phẩm Bio đạt chỉ tiêu 100%, người tiêu dùng cần để ý đến các con dấu trên sản phẩm phải là Demeter, Bioland hoặc Naturland. Có tới 70% nông dân sản xuất thực phẩm Bio tại Đức đã đầu quân cho những hiệp hội nông nghiệp này. Những tiêu chí họ đặt ra vô cùng khắt khe, vượt quá cả các chỉ tiêu trong qui định của hội đồng EU về hệ sinh thái. Những nông dân thuộc các hiệp hội này đã hoàn toàn chuyển đổi trang trại của họ sang sản xuất các mặt hàng Bio. Để so sánh: Qui định của hội đồng EU về hệ sinh thái cho mỗi héc-ta và mỗi năm sản xuất tại các trang trại Bio chỉ tối đa là 230 con gà đẻ trứng, 580 gà ăn thịt và 14 con lợn để lấy thịt. Bioland tự nguyện đặt chỉ tiêu khắt khe hơn, giảm các mức nói trên xuống còn 140 con gà đẻ trứng, 280 con gà ăn thịt và 10 con lợn. Như vậy, mỗi loài gia cầm gia súc đều có nhiều không gian hoạt động hơn. Kể cả các mức sử dụng chất phụ gia, khối EU cho phép dùng 45 các loại chất, Bioland chỉ dùng 22, còn Demeter dùng 20 loại.
Đặc biệt, người tiêu dùng cần lưu ý khi mua thực phẩm Bio tại các siêu thị. Những hãng chuyên sản xuất thực phẩm sạch như Alnatura hay Basic thường xuyên được đánh giá tốt, đạt đủ các chỉ tiêu khắt khe hoặc có dấu của những hiệp hội nông dân sạch nêu trên. Tuy nhiên, cần thận trọng khi mua các sản phẩm tại những siêu thị rẻ tiền: Vì để giữ mức giá thấp như có thể (rẻ hơn 30% so với các sản phẩm Bio khác) nên chất lượng của họ cũng không đạt chỉ tiêu. Họ đặt số lượng lên trước chất lượng.
Theo Viện nghiên cứu Max-Rubner thì người thường xuyên dùng thực phẩm Bio lại có chế độ dinh dưỡng khỏe mạnh hơn. Họ rất ít khi hút thuốc và thường xuyên tập thể dục. Mặc dù các thực phẩm Bio thật ra không hề tốt hơn những thực phẩm thông thường như các nghiên cứu chỉ ra, nhưng nếu chúng là sản phẩm có nguồn gốc sản xuất trong vùng, là sản phẩm sạch 100%, chúng sẽ là những đóng góp lớn hơn trong việc bảo vệ môi trường.
Bình Minh